Ένα ταξίδι σε 1346 λέξεις και 50 εικόνες

Γεννήθηκα στον τόπο που γέννησε τον Ιάσονα. Τα πρώτα παραμύθια τα άκουσα από το στόμα της μικρασιάτισσας γιαγιάς μου. Τα δεύτερα από το στόμα του δασκάλου μας στο δημοτικό, όταν μιλούσε για τις περιπέτειες των Αργοναυτών. Μικρό παιδί ονειρευόμουν το μεγάλο ταξίδι. Όταν κατασκευάστηκε η Αργώ, στο πρότυπο μιας αρχαίας πεντηκοντόρου με ξυλεία του Πηλίου, όλοι περιμέναμε τη στιγμή που θα έφτανε στην Κολχίδα. Όμως όταν έγινε φανερό ότι η Αργώ δεν θα πήγαινε στην Κολχίδα με το κουπί (ας όψεται η ανικανότητα των πολιτικών μας ανδρών), όταν δηλ. συνειδητοποίησα ότι δεν θα καθόμουν πλέον σε ένα από τα πενήντα κουπιά της, κατέστρωσα το σχέδιό μου. Για χρόνια περίμενα τη στιγμή κατά την οποία η Αργώ θα πήγαινε στην Κολχίδα.

Το πρωί της Παρασκευής 19 Ιουνίου του 2009 ξεκίνησα από την πατρίδα μου, στα ριζά του λόφου όπου πιθανολογείται ότι βρισκόταν το θέατρο της αρχαίας Ιωλκού. Σε έξη μέρες ποδηλατώντας από το πρωί μέχρι το βράδυ, έφτασα στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον ποταμό Έβρο. Σε άλλες τρεις μέρες πρωτοαντίκρυσα τον Εύξεινο Πόντο. Ακολουθώντας μια πορεία αντίστροφη με αυτή των Μυρίων του Ξενοφώντα, μέρα τη μέρα συνέχισα ανατολικά στα παράλια του Ευξείνου. Στην Κολχίδα, στο ανατολικό άκρο της Μαύρης Θάλασσας, έφτασα στις 15 Ιουλίου, συνεπής στο ραντεβού με την Αργώ. Στις 20 Ιουλίου άρχισε το δεύτερο σκέλος του ταξιδιού, η επιστροφή στην Ιωλκό, από μία διαφορετική διαδρομή, από τα βάθη της Μικρασίας: Ερζερούμ, Σεβάστεια, Καισάρεια, Καππαδοκία, Ικόνιο, Σαγαλασσός, στη συνέχεια στα Ιωνικά παράλια προς τα βόρεια, Μαγνησία, Έφεσος, Σμύρνη, Τροία, Έβρος. Την Τρίτη 25 Αυγούστου το απόγευμα γράφτηκε ο επίλογος του ταξιδιού με την άφιξη στην Ιωλκό.

Θέλησα να επαναλάβω την Αργοναυτική Εκστρατεία όσο πιο πιστά στο αρχαίο πρότυπο, επιστρέφοντας στον Άνθρωπο με κάθε νοητό τρόπο. Χωρίς καμία υποστήριξη ή βοήθεια και με την ανθρώπινη δύναμη και μόνο, ανίχνευσα τα σημάδια του μύθου στη Μικρασία, το χωνευτήρι και τη γενέτειρα των πολιτισμών, την πολιτισμική γέφυρα μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Από την Ιωλκό μέχρι την Κολχίδα - την αρχή του κόσμου όπως πίστευαν οι αρχαίοι ως τον τόπο που ανατέλλει ο ήλιος, εκεί όπου καταδικάστηκε ο Προμηθέας γιατί έφερε στους ανθρώπους το Φως - και πάλι πίσω από την Κολχίδα στην Ιωλκό, θέλησα να σκάψω για λίγο στις ρίζες του μύθου, της ιστορίας και του πολιτισμού. Πέρασα βουνά και κάμπους, πολιτείες και χωριά. Χάθηκα μέσα στη φύση του Εύξεινου, σε βαθύσκια δάση όπου επιβιώνουν αυτάρκεις κοινωνίες ξεχασμένες στη μηχανή του χρόνου. Στην Ηράκλεια την Ποντική, το πρώτο λιμάνι του Πόντου, πέρασα κοντά από τη σπηλιά που έγινε το τελευταίο κρεβάτι του Ηρακλή. Κοιμήθηκα στην ακρογιαλιά, ακούγοντας όλη τη νύχτα τα κύματα του Πόντου σαν Αργοναύτης. Βρέθηκα σε μέρη όπως το Ακρωτήριο του Ιάσονα (Ιασώνειος Άκρα), όπου το ιερό που ίδρυσαν ο Ιάσονας και η Μήδεια επιβιώνει μέχρι σήμερα στη μορφή της Εκκλησίας του Ιάσονα. Διέσχισα την πεδιάδα της χώρας των Αμαζόνων, την εκπληκτική πράσινη γη των τριών ποταμών. Είδα την Αρητιάδα Νήσο, όπου οι Αργοναύτες αντιμετώπισαν τις Στυμφαλίδες Όρνιθες που ο Ηρακλής είχε διώξει από τη Στυμφαλία. Μέσα και έξω από τις πόλεις του Πόντου είδα τα σημάδια της ιστορικής παρουσίας των Ελλήνων. Ψηλά στον Ποντιακό Καύκασο, τα τεράστια βουνά που χωρίζουν τη Μαύρη Θάλασσα από την ανατολική ενδοχώρα, βρέθηκα σε επίγειους παράδεισους με σκοτεινά δάση και πράσινες λίμνες. Στα υψίπεδα της κεντρικής Ανατολίας είδα σημάδια από όλους σχεδόν τους γνωστούς πολιτισμούς της ανατολής. Βρέθηκα σε τόπους όπου γεννήθηκαν ιστορικές θρησκείες και πρόσωπα, όπου καλόγεροι δερβίσηδες σούφηδες, μουσουλμάνοι και χριστιανοί ζούσαν μαζί στα ίδια τζαμιά και τις ίδιες εκκλησίες. Το βλέμμα μου χάθηκε στις αχανείς στέπες της Καππαδοκίας, εκεί όπου σέρνονταν τα καραβάνια του αρχαίου Δρόμου του Μεταξιού. Καταμεσής στην έρημο στην περιοχή της Αλμυρής Λίμνης σε ένα καραβάν-σαράι του 13ου αιώνα, είδα κομμάτια από αρχαίο ελληνικό ιερό. Στη Σύλλη του Ικονίου της Λυκαονίας, στα μέρη του καθαγιασμένου ιδρυτή των Μεβλεβήδων Τζελαλεντίν Ρουμί, εκεί όπου επιβίωσε ο μοναδικός βυζαντινός πολιτισμός και το γλωσσικό ιδίωμα της Σύλλης μέχρι το 1923 υπό σουλτανική προστασία, είδα, άκουσα, άγγιξα, μύρισα και γεύτηκα στη φιλοξενία και τη συμπεριφορά των ανθρώπων, τις αρχαίες πανανθρώπινες αξίες να αναδύονται μέσα από έναν αρχαίο χρόνο όταν οι θρησκείες ένωναν τους ανθρώπους. Περπάτησα στη Σαγαλασσό της Πισιδίας, μία πόλη με ιστορία 10 χιλιετηρίδων, που ο Αλέξανδρος και οι Μακεδόνες έκαναν ότι μπορούσαν για να την ενσωματώσουν στο πολιτιστικό τους όραμα. Στην ιερή γη της Ιωνίας, εκεί όπου οι Ίωνες έθεσαν τις πανανθρώπινες βάσεις του πολιτισμού με τη φιλοσοφία, την επιστήμη, την τέχνη, τη δημοκρατία, τη θρησκεία, εκεί σε μια γωνιά της Ιωνίας βρήκα τη Μαγνησία, την πόλη που ίδρυσαν Θεσσαλοί Μάγνητες τον 7ο αιώνα π.Χ. και όπου οι Αργοναύτες κατά το μύθο έκτισαν ναό της Κυβέλης. Έκανα όμως και ένα ταξίδι ακόμα πιο προσωπικό. Στη Σαφράμπολη του εσωτερικού Πόντου σε ένα χωριουδάκι της Παφλαγονίας, έψαξα και βρήκα τη γη προγόνων, όπου γεννήθηκαν και έζησαν μέχρι που έφυγαν πρόσφυγες στην Ελλάδα το 1922. Στα 49 μου χρόνια εκεί βρήκα και τις πηγές του πρώτου μου παιδικού μύθου.

Σε 68 μέρες έκανα 6.150 χιλιόμετρα με τη δική μου δύναμη και μόνο, οδηγώντας το ποδήλατό μου σε ψηλά βουνά και επιβιώνοντας για 100 χιλιόμετρα τη μέρα σε δρόμους άγριους και επικίνδυνους. Αφέθηκα στην φιλοξενία αυτών που συναντούσα, απολαμβάνοντας την ανθρωπιά του ανθρώπου μέσα στα ίδια του τα μάτια. Έζησα με τον απλό κόσμο των χωριών και των ερήμων, σε έναν χωροχρόνο που κυλά αλλιώτικα, ήπια από το νερό τους, έφαγα από το φαγητό τους, κοιμήθηκα στις αυλές και τα σπίτια τους, άκουσα τις ιστορίες και τους πόνους τους. Μόνος, εκτεθειμένος στα στοιχεία, την κούραση και τους κινδύνους των δρόμων της ανατολής, επέστρεψα σώος και αβλαβής, ξέροντας ότι για πάντα θα νιώθω αποζημιωμένος και πλούσιος, έχοντας ως παρακαταθήκη τις μνήμες και τις εμπειρίες που αυτό το ταξίδι μού άφησε, μαζί με μια χούφτα γη της Κολχίδας που έφερα πίσω στην πατρίδα μου.

Ξεκίνησα, ταξίδεψα, επέστρεψα. Εάν η αφετηρία και η άφιξη συμπίπτουν μεν αλλά δεν σημαίνουν το ίδιο, ξέρεις ότι ταξίδεψες. Είσαι ο ίδιος, αλλά δεν είσαι ίδιος. Το ταξίδι σου έπιασε τόπο. Πήγα σε τόπους μακρινούς, αλλά και τόσο κοντινούς. Ο πολιτισμός, η διαχρονική ανθρώπινη μνήμη, άφησε μέσα μου τα παντοτινά σημάδια της. Το μέσα ταξίδι ήταν μεγαλύτερο από το έξω. Ο αληθινός ταξιδευτής δεν ταξιδεύει απλά για να δει καινούργια μέρη, αλλά για να αποκτήσει καινούργια μάτια. Για μένα ταξιδιωτική φωτογραφία δεν είναι οι φωτογραφίες που τραβάμε ταξιδεύοντας, αλλά είναι αυτές που μας ταξιδεύουν. Σε αυτό το ταξίδι είχα μαζί μου ως μέσο καταγραφής μία μικρή κόμπακτ φωτογραφική μηχανή και αυτή η επιλογή ήταν σκόπιμη. Δεν ήθελα να εισβάλλω στις καθημερινές ζωές των ανθρώπων, γνωρίζοντας ότι στην ανατολή οι άνθρωποι δεν αισθάνονται άνετα όταν τους φωτογραφίζεις. Δεύτερον για λόγους ασφάλειας, διότι δεν πρέπει να δείχνεις εύπορος ώστε να προκαλείς την κλοπή ή ληστεία, αλλά και γενικότερα η απλότητα στην εμφάνιση καθιστά τους ανθρώπους πιο φιλικούς. Ο τρίτος λόγος ήταν ότι η μηχανή δεχόταν απλές αλκαλικές μπαταρίες, ώστε να μην πρέπει να περιμένω πουθενά για να τη φορτίσω. Από αυτή την απλή φωτογραφική μηχανή λοιπόν, προφανώς ένα ελάχιστο δείγμα εικόνων μόνο μπορεί να επιλεχθεί για να συνοδεύσει ένα άρθρο. Επιστρέφοντας από το ταξίδι, αποφάσισα να δημιουργήσω έναν ιστότοπο [τη σελίδα iason2009.gr] για να προσφέρω στους συμπολίτες μου μία διαχρονική μαρτυρία, όπου μπορεί κανείς να διαβάσει όλο το χρονικό του ταξιδιού, με κείμενα και φωτογραφίες. (Ακολούθησε τον σύνδεσμο "Πλοηγός".)

Όταν ταξιδεύεις με αυτόν τον τρόπο δεν μπορείς να επιστρέψεις με κάτι άλλο εκτός από πολιτισμό στις αποσκευές σου. Το μήνυμα που φέρνεις δεν είναι άλλο από το μήνυμα που σού δίνουν οι άνθρωποι που συναντάς στη διαδρομή σου. Ο Ιάσονας ήταν ο πρώτος “καταγεγραμμένος” πολιτιστικός εξερευνητής στην ιστορία. Το ταξίδι με ποδήλατο σού δίνει τη δυνατότητα της μέγιστης επαφής με τον κόσμο και τους ανθρώπους. Η ανιδιοτέλεια και η ειλικρίνειά τους σού δίνει τη μεγαλύτερη δύναμη να συνεχίσεις. Η αποδοχή τους προς έναν Έλληνα που έφτασε ως τον τόπο τους με το ποδήλατό του, ήταν κάτι το απίστευτο. Είναι απολύτως συγκλονιστικό να βιώνεις εκ του σύνεγγυς πόσο κοντά βρίσκεσαι με ανθρώπους που βρίσκονται μακριά σου. Σαν Οδυσσέας που επέστρεψε στην Ιθάκη, διαπίστωσα ιδίοις όμμασιν ότι η Μικρασία κρύβει ανεκτίμητα κομμάτια της ιστορίας μας και του πολιτισμού μας.

Ραιδεστός (Tekirdag) – Το κορίτσι σταματά το κάρο σε κάθε κάδο σκουπιδιών και το αγόρι πηδά και ελέγχει στα σβέλτα το περιεχόμενο του κάδου. Αν κρίνω από το περιεχόμενο της καρότσας, μάλλον η μέρα τους πάει καλά.

Ξημέρωμα στην Κωσταντινούπολη – Ξύπνησα πολύ νωρίς για να αποφύγω την κυκλοφορία. Ένας βαρκάρης του Kucukcekmece ξύπνησε νωρίτερα από μένα στον αγώνα για τον επιούσιο.

Ο κύριος Αλεξανδρίδης – Τα ονόματα των Ελλήνων της Βιθυνίας συχνά κατέληγαν σε -ογλου. Δεν ξέρει τι να απαντήσει ο κύριος της φωτογραφίας στην ερώτηση ενός τουρίστα, ιδέα δεν έχει ο μάλλον αγράμματος φούρναρης του Karasu ποιος ήταν ο Ισκεντέρ. Και όμως με ένα διαφορετικό καπρίτσιο της ιστορίας θα μπορούσε σήμερα να ονομάζεται Αλεξανδρίδης.

Γη προγόνων – Στην παλιά συνοικία του Αγίου Στεφάνου, τα σπίτια της Σαφράμπολης είναι ζωντανά, κουβαλούν μνήμες, μνήμες κρυμμένες σε παιδικά παραμύθια.

Ένας Δάμων χωρίς Φιντία – Σε ένα μικρό δωμάτιο απέναντι από τον Άγιο Στέφανο στην ελληνική συνοικία της Σαφράμπολης, ο υπέργηρος Μουσταφά που έμενε μαζί με έναν Έλληνα Χρήστο πριν τον πάρει πρώτον ο Αλλάχ, ατενίζει κάθε μέρα από το ίδιο παράθυρο, μέχρι να πεθάνει όπως υποσχέθηκε, με το ένα του μάτι το νυν Σιμντί Ουλού Τζαμί και πρώην εκκλησία του Αγίου Στεφάνου.

Κασταμονή (Kastamonu) – Η Κασταμονή ήταν η γενέτειρα του Γιοβάν Τσαούς, του πρόσφυγα που εμπλούτισε καθοριστικά το ρεμπέτικο με τους ανατολικούς μουσικούς δρόμους.

Πρωινό φως – Ο πρώτος ήλιος σκορπάει το πρωινό πούσι στα βουνά της Παφλαγονίας.

Ένα πιθάρι, ένας σκύλος, ένα φανάρι – Ο Διογένης είναι ο πρώτος Σινωπέας που σε προϋπαντεί στην είσοδο της παλιάς πόλης της Σινώπης. Ώρα 10 το πρωί της 7ης Ιουλίου 2009 και ο ήλιος μεσουρανεί σε έναν αψεγάδιαστο καταγάλανο ουρανό. Ο Διογένης ακόμα ψάχνει.

Απέραντο γαλάζιο – Η Σινώπη, η Νύμφη του Πόντου, κείται σε μία εξαιρετική τοποθεσία. Αναφέρεται από την εποχή των Χετταίων και κατά τον Ηρόδοτο ωφελήθηκε από τα αρχαιότατα χρόνια ως προορισμός των καραβανιών του Δρόμου του Μεταξιού.

Δύο ποδήλατα, δύο αναβάτες – Ο σημερινός Κόκκινος Ποταμός (Kizilirmak), ο αρχαίος Άλυς, ήταν το φυσικό σύνορο μεταξύ της “Ένθεν του Άλυος Ανατολής” και του Ανατολικού Πόντου.

Στη Γη των Αμαζόνων – Ο ποταμός Terme Cayi, ο αρχαίος Θερμόδων, διασχίζει το σημερινό Terme, την αρχαία πόλη Θέρμαι και πρωτεύουσα των Αμαζόνων.

Στη δροσιά του Πόντου – Ένας σκύλος απολαμβάνει το μπάνιο του στην παραλία της Οινόης (Unye).

Στο Ακρωτήρι του Ιάσονα – Εδώ σταμάτησαν ο Ιάσονας και η Μήδεια κατά την επιστροφή στην Ιωλκό και ίδρυσαν ιερό. Εδώ ο Ιάσονας λατρεύονταν ως προστάτης των ναυτικών που τολμούσαν να διαπλεύσουν τον άξενο πόντο. Στα ερείπια αρχαίου ναού στα τέλη του 19ου αι. χτίστηκε χριστιανική βασιλική αφιερωμένη στον άγιο Νικόλαο ή Φωκά. Πρόσφατα το κτίσμα ανακαινίστηκε από το τουρκικό υπουργείο πολιτισμού και συνάντησα και τον ειδικό φύλακα.

Πρωινό στον Περσεμπέ (Persembe) – Μόλις έχει ξημερώσει και ο Περσεμπές κοιμάται ακόμη.

Να πετάξω; Να μην πετάξω; - Οι Στυμφαλίδες δεν υπάρχουν πια. Οι γλάροι είναι οι μόνοι επισκέπτες του νησιού της Αρητιάδας, του ιερού τόπου των Αμαζόνων των θυγατέρων του θεού Άρη, που περιφέρονται ανάμεσα στο νησί και τους σκουπιδότοπους της Κερασούντας.

Στο επάγγελμα του μέλλοντος - “Πέντες λίρες το κιλό!”, σπεύδει να πει αντί για χαιρετισμό. Χαψία; Όχι, μεζτζίτ. Επαναλαμβάνετε παρακαλώ για το εμπεδώσω; Μεζτζίτ. Με-ζ-τζίτ. Κάτι παρόμοιο.

Τρίπολη (Tirebolu) – Ο καθημερινός οργασμός αρχίζει νωρίς για μία ανατολική πόλη.

Σούρμενα (Surmene) – Στην προσπάθειά μου να κερδίσω χρόνο χωρίς βροχή στο δρόμο, ξεκίνησα νωρίς. Τα παράθυρα ανοίγουν, η πόλη ξυπνά.

Όφις (Of) – Βρισκόμαστε στη δεύτερη συγκομιδή του τσαγιού, από τις τρεις που γίνονται κάθε καλοκαίρι.

Το Παιδί των Περιστεριών – Στο κέντρο του Ριζαίου (Rize) ένα παιδί με ζυγίζει με μία χαλασμένη πλαστική ζυγαριά. Με τα ψιλά που βγάζει από τους ξένους ταΐζει τα περιστέρια της πόλης.

Η αρχιτεκτονική του boxstyle – Στο Pazar, την αρχαία Αθήνα του Πόντου, τα τσιμεντένια ανθρώπινα κλουβιά ξεχωρίζουν από το χρώμα.

Η Αργώ στην Κολχίδα – Στο λιμάνι του Μπατούμ της Γεωργίας η Αργώ δέχεται τις κατάλληλες ετοιμασίες για να πλεύσει για πρώτη φορά στον Εύξεινο Πόντο, από το Μπατούμ στο Πότι, στις εκβολές του Ριόνι, του αρχαίου ποταμού Φάσιδος.

Πράσινος κόσμος – Στην καρδιά του Ποντιακού Καυκάσου, τα διαλείμματα της βροχής και της ομίχλης αποκαλύπτουν επίγειους παραδείσους.

Ορμητικά νερά – Ο ποταμός Τσόρουχ, ο αρχαίος Άκαμψις, είναι παγκοσμίως γνωστός στους λάτρεις του ράφτινγκ και του καγιάκ. Και όμως ακόμα και στα νερά του Τσόρουχ οι άνθρωποι βρίσκουν τρόπους να πιάσουν ψάρια.

Οι κοινωνίες του ποταμού – Όπου υπάρχει ο ελάχιστος χώρος πλάι στο ορμητικό ποτάμι του Τσόρουχ, βλέπει κανείς σπίτια ή κτήματα.

Αλό αλό τουρίστ! - Από τα παιδιά είναι αδύνατο ένα ποδήλατο να περάσει απαρατήρητο.

Στα υψίπεδα της Ανατολίας – Ένα πράσινο χαλί σκεπάζει τα απέραντα λιβάδια μέχρι εκεί που το μάτι χάνεται σε μακρινά χιονοσκεπή βουνά. Πουλιά, αγελάδες, κρύα νερά κι ένα αλπικό αγέρι σε ξεσηκώνει φορτωμένο μυρωδιές από το χόρτο και τα αγριολούλουδα.

Οι Spiderman του Ερζερούμ – Χωριά με αγροτικές κοινωνίες ανθούν κάτω από υπέρλαμπρους ουρανούς, στο οροπέδιο του Ερζερούμ στα 2000 μέτρα ψηλά.

Η εποχή του βερύκοκου - Ακόμη και αν δεν έχετε φάει αυγά Τουρκίας, βερύκοκα Τουρκίας έχετε φάει οπωσδήποτε. Η πεδιάδα του Erzincan είναι ο πρώτος κάμπος που ζει από τα νερά του Ευφράτη. Εδώ παράγεται το καΐσι του Ευφράτη, ονομαστό στις δυτικές αγορές. Οι άνθρωποι ξεραίνουν τα καΐσια στον ήλιο, για τον χειμώνα που είναι πολύ βαρύς με θερμοκρασίες που φτάνουν μέχρι το 30 κάτω από το μηδέν.

Σεβάστεια (Sivas) - Σύμβολο της πόλης ο Μπλε Μεντρεσές, χτισμένος το 1271 για κάποιο Σελτζούκο βεζίρη από κάποιον Έλληνα αρχιτέκτονα Καλογιάννη που κατάγονταν από το γειτονικό Ικόνιο.

Σφύριγμα στη στέππα – Η σιδηροδρομική γραμμή Άγκυρας-Ερζερούμ διασχίζει τον απέραντο ανατολικό σιτοβολώνα.

Έναντι ευτελούς τιμής – Ο γέρος μού δανείζει το μαχαίρι του και παρατηρεί την πείνα μου, ενώ αποτρώγω, αργά και απολαυστικά, ένα ολόκληρο πεπόνι.

Η ετοιμασία του φαγητού – Μπορεί κανείς οπουδήποτε, κυριολεκτικά στη μέση του πουθενά, να συναντήσει καταυλισμούς με ανθρώπους της στέπας.

Στην κοιλάδα της Ζέλβης (Zelve) – Η Ζέλβη και τα Κόρεμα είναι τα χαρακτηριστικότερα καππαδοκικά τοπία με τους μοναδικούς γεωλογικούς σχηματισμούς.

Uchisar, η παλιά Τρίπολη – Η καρδιά του καππαδοκικού τοπίου χτυπά στις πρώην κοινωνίες των τρωγλοδυτών. Μερικές σπηλιές χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα.

Τέκνα της ερήμου – Τα παιδιά της ερήμου δεν χρειάζεται να τα ψάξεις, σε βρίσκουν αυτά, πετάγονται από το πουθενά συχνά φωνάζοντας “μάνι μάνι”. Δεν βιάζονται, απλώς ζητιανεύουν.

Ayaelena (η Αγία Ελένη της Σύλλης) – Στη Σύλλη της Λυκαονίας επιβίωσε ο ιδιαίτερος πολιτισμός και γλωσσικό ιδίωμα της Σύλλης υπό σουλτανική προστασία μέχρι το 1923. Αρχαία μέλη συμμετέχουν στη δόμηση της Αγίας Ελένης, πιο σωστά εκκλησίας του Αρχαγγέλλου Μιχαήλ. Ο ναός ανακαινίστηκε πρόσφατα (μετά το 2009).

Αυγουστιάτικη πανσέληνος – Το φεγγάρι ανατέλλει πάνω από την παλιά συνοικία της Σύλλης του Ικονίου. Πάνω από τον ακατάπαυστο ήχο του τριζονιού, το τραγούδι του ιμάμη αντιλαλεί στη χαράδρα που με χωρίζει από τη Σύλλη.

Κόκκινη μάνα – Ένα ετοιμόρροπο κάρο, που σέρνεται από έναν γαϊδαράκο, κινείται στο δρόμο με ταχύτητα αργού βαδίσματος, στα μέρη της Burdur (αρχ. Βουρδούριον), στην Περιοχή των Λιμνών.

Ένα ψάρι για τον τουρίστα – Μια ομάδα παιδιών μόλις έπιασαν ένα μεγάλο ψάρι στην όχθη της λίμνης, που σπαρταρά στα χέρια τους και θέλουν να το πουλήσουν στον περαστικό ξένο για μερικές λίρες.

Η Δέσποινα από τη Σπάρτη - Στη Σπάρτη της Πισιδίας (σημερινή Isparta), για πολλοστή φορά σε αυτή τη χώρα στο ίντερνετ-καφέ αρνούνται να πάρουν χρήματα μόλις μάθουν την καταγωγή μου. Στο απέναντι πεζοδρόμιο παρατηρώ τις πινακίδες του ανατολικού ταχυφαγείου. Κάποια Δέσποινα φαίνεται ότι έγραψε την ιστορία της στη Σπάρτη της Πισιδίας.

Η βοσκοπούλα του μεσημεριού - Μια εικόνα που θα μπορούσε να είναι σκηνή από την ελληνική ύπαιθρο περασμένων δεκαετιών. Με το πλεκτό στο χέρι η βοσκοπούλα της Πισιδίας φυλά μερικά γίδια από τα διερχόμενα αυτοκίνητα. Τι τρώνε τα ζώα στον ξερότοπο, παραμένει μυστήριο.

Το ίδιο νερό εδώ και 100 αιώνες - Πιο πάνω από τον “Λόφο του Αλεξάνδρου” στον αρχαιολογικό χώρο της Σαγαλασσού, μία ελληνιστική κρήνη του 1ου αι. π.Χ. σώζεται στην πρωτογενή της μορφή. Η έρευνα έδειξε ότι το ίδιο νερό τρέχει εδώ και 10.000 χρόνια. Ένας Έλληνας έχοντας κάνει χιλιάδες χιλιόμετρα με το ποδήλατό του, πίνει από το ίδιο νερό από το οποίο ήπιαν ο Αλέξανδρος και οι Μακεδόνες ένα πρωινό του 333 π.Χ., μετά από τη μάχη που τους κόστισε 20 άνδρες και τον αρχηγό των τοξοτών Κλέανδρο.

Στους Δελφούς της ανατολής – Ένας κορινθιακός κίονας από το ναό του Απόλλωνος Κλαρίου, στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Σαγαλασσού κάτω από την κορυφή Ακ Νταγ (Λευκό Όρος) της οροσειράς του Ταύρου, ατενίζει το νότο, πάνω από την κοιλάδα της σημερινής Aglasun προς τη μεσογειακή Αττάλεια της Παμφυλίας.

Το λίχνισμα του κρεμμυδιού – Ένας ολόκληρος κάμπος στην ορεινή Φρυγία δονείται στο ρυθμό της συλλογής του κρεμμυδιού.

Λευκή γη - Στον χώρο της αρχαίας Ιεραπόλεως (Pamukkale), οι επισκέπτες επιτρέπεται να περπατήσουν μόνο ξυπόλητοι επάνω στις λευκές τραβερτίνες.

Αναστηλωμένο αέτωμα του ναού του Διός - Ένα ήσυχο πρωινό του δεκαπενταύγουστου στον αρχαιολογικό χώρο της Μαγνησίας επί Μαιάνδρω δεν είμαι ο μόνος επισκέπτης. Ένας βοσκός εμφανίζεται με τα λίγα πρόβατά του. Οι σκιές του ανθρώπου και των ζώων δείχνουν να έρχονται από μια άλλη εποχή, την εποχή του απροσδιορίστου χρόνου.

Ζωντανή τέχνη – Μερικά ιωνικά κιονόκρανα διέφυγαν τη μοίρα των υπολοίπων και περιμένουν υπομονετικά σε μια γωνιά του αρχαιολογικού χώρου της Μαγνησίας επί Μαιάνδρω. Η παρουσία της ζώσης ύλης δίπλα στην αρχαία νεκρή ύλη υπαινίσσεται την καταγωγή των μορφών της ιωνικής τέχνης.

Ο σφυγμός της ανατολής – Στο κυριακάτικο ανοιχτό παζάρι σε μία συνοικία της Σμύρνης, μπορεί να δει κανείς να πουλιούνται από αυτοκίνητα μέχρι το πιο ασήμαντο αντικείμενο. “Σμύρνη, φτωχομάνα Σμύρνη, πού ΄ναι η εμορφιά σου εκείνη, κάηκες από θεμέλια, σκεπαστά και μπεζεστένια, ...”

Γιατί η γη είναι γυναίκα – Οι γυναίκες της Τροίας φαίνεται ότι δεν έχουν αλλάξει. Εάν εξαιρέσει κανείς το τρακτέρ από αυτή τη φωτογραφία, η φωτογραφία θα μπορούσε να έχει τραβηχτεί πολλούς αιώνες πριν η φωτογραφία εφευρεθεί.