Χρόνος: 07:40, απόσταση: 122 χλμ., συνολική ανάβαση: 1025μ., ελάχιστο υψόμ.: 1259μ., μέγιστο υψόμ.: 1491μ.
Πρωτομηνιά σήμερα. Μια τόσο μοναχική πρωτομηνιά, που ούτε έχω ξαναζήσει ούτε πρόκειται μάλλον να ξαναζήσω. Με βρίσκει σε ένα μοναδικό χώρο: στις κεντρικές στέππες της Μικρασίας.
- Η εμπειρία της ερήμου - Εκεί που κάποτε σέρνονταν τα καραβάνια του Δρόμου του Μεταξιού, η κεντρική Ανατολία έχει να δείξει και ένα άλλο της πρόσωπο. Χωριά ή πόλεις ή οικισμούς, θα συναντήσεις σε μεγάλες αποστάσεις. Ο ίσκιος σπάνιος. Οι μύγες τσιμπούν μόλις σταματήσεις, ακόμα και πάνω από τα ρούχα.
- Ο τρομερός κανγκάλ - Ο κανγκάλ, ο παραδοσιακός ποιμενικός σκύλος της κεντρικής Τουρκίας, με ακρώμιο που φτάνει στο γοφό ενός άντρα. Στο λαιμό του το παραδοσιακό περιλαίμιο με τα καρφιά.
- Δείγμα ανατολικής αρχιτεκτονικής - ή αλλιώς, 'χτίζοντας το απίστευτο'.
- Σαν πίνακας του Van Gogh. Χαρακτηριστικό τοπίο των αχανών ξερικών καλλιεργημένων εκτάσεων της στέππας.
- Απεραντωσύνη. Είτε ανατολικά κοιτάξεις είτε δυτικά, το ίδιο τοπίο. Εσύ το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να καταπίνεις χιλιόμετρα, περνώντας από τον ένα κάμπο στον άλλο πάνω από ορεινά περάσματα.
- Χρώματα της στέππας - Θαρρείς πως ούτε σπιθαμή γής δεν μένει αργή.
- Η Σεβάστεια. Στη μέση της ανατολικής ερήμου, σε υψόμετρο 1280 μ. πάνω από τη θάλασσα, μια πόλη σφύζει από ζωή.
Η Σεβάστεια είναι μία πόλη που εμφανίζεται μπροστά σου ξαφνικά καταμεσής στην ανατολική στέππα. Η ιστορία της χάνεται στα βάθη του χρόνου, από την κλασσική εποχή μέχρι σήμερα, και πηγάζει κυρίως από το γεγονός της τοποθεσίας της στις εμπορικές οδούς βορρά-νότου και ανατολής-δύσης προς το Ιράκ και προς το Ιράν. Μια μικρή πόλη, με χαρακτηριστικότατο ανατολικό χρώμα, βρίσκεται στο δρόμο του Κόκκινου Ποταμού (Kizilirmak) και ζει από τη γεωργία, τη βιομηχανία και το εμπόριο.
Αρχαιολογικές ενδείξεις υπάρχουν από την εποχή των Χετταίων. Μετά τον 3ο Μιθριδατικό Πόλεμο ο Πομπήιος ιδρύει την "Μεγαλόπολη" το 64 π.Χ., ενώ στα νομίσματα η πόλη αναφέρεται ως Σεβάστεια ήδη τον 1ο αιώνα προς τιμήν του Αυγούστου, καθώς η λέξη "Σεβάστεια" συνιστά το θηλυκό αντίστοιχο του Αυγούστου στην ελληνική γλώσσα. Την εποχή του Διοκλητιανού αποτελεί πρωτεύουσα της Ελάσσονος Αρμενίας. Διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στα πρώτα στάδια της χριστιανικής εκκλησίας και του ασκητισμού από τον 4ο αιώνα, με πρόσωπα όπως τον Ευστάθιο, ο οποίος εισήγαγε το ασκητικό ρεύμα στους Αρμενίους. Μετά το 1071 περνά στους Δανισμενίδες, το 1174 στους Σελτζούκους, το 1398 στους Οθωμανούς, το 1400 στον Ταμερλάνο, το 1408 την παίρνουν πίσω οι Οθωμανοί και γίνεται διοικητικό κέντρο της επαρχίας του Ρουμ. Από το 1913 αρχίζουν μεγάλα δεινά για τους Αρμενίους και τους Έλληνες. Σε συνέδριο του 1919 εδραιώνεται η δύναμη του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και η πόλη απεικονίζεται σε χαρτονόμισμα.
Στη Σεβάστεια το 1993 δολοφονήθηκαν 37 Αλεβίτες από εξαγριωμένα πλήθη ισλαμιστών, ενώ η αστυνομία παρατηρούσε ως απλός θεατής, με αφορμή την παρουσία του Αζίζ Νεσίν που μετέφρασε στα τούρκικα τους "Σατανικούς Στίχους" του Σαλμάν Ρουσντί και ο οποίος γλίτωσε από τύχη. Στην πόλη υπάρχει ένα έντονο θρησκευτικό στοιχείο, πράγμα που το εισπράττεις με την πρώτη ματιά βλέποντας τα πολλά τζαμιά. Η Σεβάστεια έχει μια αξιοπρόσεκτη θρησκευτική ιστορία και παλιούς μεντρεσέδες (ιερατικές σχολές), που συνιστούν ψήγματα αρχιτεκτονικής των Σελτζούκων από τον 13ο αιώνα.
Ένα πολύ χαρακτηριστικό κτίσμα είναι ο "Θαλασσίς Μεντρεσές" (Gok Medrese), ο οποίος και απεικονίζονταν σε χαρτονόμισμα μετά το συνέδριο του 1919. Λέγεται και "ουράνιος μεντρεσές" και μαζί με έναν άλλον "Μπλε Μεντρεσέ" κτίστηκαν από κάποιoν αρχιτέκτονα Kaloyan, ο οποίος κατ΄ άλλους μεν ήταν Αρμένιος κατ΄ άλλους δε Έλληνας επ΄ ονόματι Καλογιάννης καταγόμενος από το γειτονικό Ικόνιο, σύμφωνα με εντοιχισμένη επιγραφή στην πρόσοψη του Γκιοκ Μεντρεσέ.
Δυστυχώς λόγω εργασιών το κτίσμα δεν είναι επισκέψιμο και είναι αδύνατο να μπω χωρίς κάποια αρκετά σοβαρή παραβίαση. Τα δύο εμφανώς εντυπωσιακά του στοιχεία είναι ο διπλός μιναρές και η πρόσοψη.
- "Γκιόκ Μεντρεσέ". Ο 'Θαλασσίς Μεντρεσές', ιερατική σχολή γνωστή για τον διπλό μιναρέ διακοσμημένο με θαλασσιά πλακίδια, χτίστηκε το 1271μ.Χ. για τον Σελτζούκο βεζίρη Σαχίπ Ατά από τον εξ Ικονίου Έλληνα αρχιτέκτονα Καλογιάννη.
Είναι απόλαυση να βολτάρεις στους δρόμους αυτής της συμπαθητικής πόλης. Σε κεντρικό δρόμο, σε ένα μαγαζί με ξηρούς καρπούς βρίσκω υπέροχα φυστίκια και αποξηραμένα βερύκοκκα. Όταν θα βγω έξω, με περιμένει δίπλα στο ποδήλατο κάποιος νέος άντρας που γνωρίζει γερμανικά. Ζει στη Γερμανία και ήρθε για διακοπές. Μού συνιστά ένα άλλο μαγαζάκι, όπου θα βρω ένα υπέροχο τυρί ίδιο με τη δική μας φέτα.
Μετά την Σεβάστεια θα αρχίσει η επόμενη ερημιά. Είναι περασμένο μεσημέρι πια και η πείνα ξανάρθε. Βρίσκω ένα ήσυχο ποταμάκι, όπου θα αποδυθώ σε ένα καλό μπάνιο και ένα εξίσου καλό γεύμα.
Προχωρημένο απόγευμα πλέον, και ανακαλύπτω πάλι τον εαυτό μου να ποδηλατεί στην ερημιά της στέππας. Έχω να συναντήσω χωριό ή ανθρώπους εδώ και τουλάχιστον 30 χιλιόμετρα. Η κίνηση στο δρόμο ελάχιστη, δεν συναντώ ούτε βενζινάδικα. Βλέπω ένα εγκαταλειμένο κτίσμα, αλλά είναι βρώμικο.
Επιτέλους θα βρεθεί στο δρόμο μου ένα αναπάντεχο βενζινάδικο. Μια παρέα αντρών συζητούν σε ένα τραπέζι. Ο ιδιοκτήτης μιλά γερμανικά, ευχαρίστως μου επιτρέπει να μείνω.
Κάθε λίγο και λιγάκι το ηλεκτρικό ρεύμα κόβεται και η γεννήτρια ξεκινά με ένα δυνατό "τσαφ". Έρχεται ένα τρακτέρ για καύσιμα, φορτωμένο με χορτάρι. Το οδηγούν ένας ηλικιωμένος και ένας νεώτερος άντρας, οι οποίοι φαίνεται ότι είναι πατέρας και γιος. Μαθαίνοντας από τους άλλους ότι ήρθα εδώ με ποδήλατο, έρχονται όλο περιέργεια να μου μιλήσουν. Φορούν κάτι ρούχα εμφανώς παραδοσιακά και χωριάτικα, κάτι τεράστιες φαρδιές βράκες, που μοιάζουν με εκείνες στις αιγιοπελαγίτικες φορεσιές. Βάζουν πετρέλαιο στο τρακτέρ και στη συνέχεια πηγαίνουν σε μια άκρη του χώρου, όπου ξεφορτώνουν ένα μέρος του φορτίου από την καρότσα. Από τα διαδραματιζόμενα, καθώς και από άλλους σωρούς που βρίσκονται εκεί κοντά με σιτάρι και κριθάρι, συμπεραίνω ότι αντάλλαξαν τα καύσιμα με το χόρτο. Εδώ οι άνθρωποι κατά κανόνα είναι πάμπτωχοι, χωρίς χρήματα στην τσέπη. Και όμως, οι κοινωνίες αυτές διατηρούν ηθικούς δεσμούς με τους οποίους πορεύονται στο δύσβατο μονοπάτι της ζωής. Οι άνθρωποι δουλεύουν μαζί, τρώνε μαζί, μένουν πιο κοντά ο ένας στον άλλο, συναλλάσσονται χωρίς χρήματα. Γενικώς υπάρχουν παραδοσιακές συμπεριφορές αλληλεγγύης, σε καταφανή διάσταση με τις δυτικές ατομιστικές κοινωνίες, όπου η εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο έχει εξελιχθεί σε επιστήμη.
Υπάρχει και εδώ ένα μεζτζίτ, αλλά δεν θα το χρειαστώ απόψε, γιατί θα προτιμήσω να στήσω τη σκηνή μου στο φρέσκο αέρα. Βρίσκομαι στο εσωτερικό της Καππαδοκίας και σε αυτά τα μέρη πλέον η βροχή αποτελεί σπανιότατο φαινόμενο. Σε μερικές ημέρες θα βρεθώ στο Ικόνιο, δηλ. στην περιοχή της Τουρκίας με τη μικρότερη βροχόπτωση. Βρίσκομαι λίγο πάνω από τα 1300 μέτρα και το κλίμα είναι ηπειρωτικό, με μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας μέρας και νύχτας. Μόλις νυχτώσει, η θερμοκρασία θα πέσει στους 10 βαθμούς.
Πρωτομηνιά σήμερα. Μια τόσο μοναχική πρωτομηνιά, που ούτε έχω ξαναζήσει ούτε πρόκειται μάλλον να ξαναζήσω. Με βρίσκει σε ένα μοναδικό χώρο: στις κεντρικές στέππες της Μικρασίας.
Η Σεβάστεια είναι μία πόλη που εμφανίζεται μπροστά σου ξαφνικά καταμεσής στην ανατολική στέππα. Η ιστορία της χάνεται στα βάθη του χρόνου, από την κλασσική εποχή μέχρι σήμερα, και πηγάζει κυρίως από το γεγονός της τοποθεσίας της στις εμπορικές οδούς βορρά-νότου και ανατολής-δύσης προς το Ιράκ και προς το Ιράν. Μια μικρή πόλη, με χαρακτηριστικότατο ανατολικό χρώμα, βρίσκεται στο δρόμο του Κόκκινου Ποταμού (Kizilirmak) και ζει από τη γεωργία, τη βιομηχανία και το εμπόριο.
Αρχαιολογικές ενδείξεις υπάρχουν από την εποχή των Χετταίων. Μετά τον 3ο Μιθριδατικό Πόλεμο ο Πομπήιος ιδρύει την "Μεγαλόπολη" το 64 π.Χ., ενώ στα νομίσματα η πόλη αναφέρεται ως Σεβάστεια ήδη τον 1ο αιώνα προς τιμήν του Αυγούστου, καθώς η λέξη "Σεβάστεια" συνιστά το θηλυκό αντίστοιχο του Αυγούστου στην ελληνική γλώσσα. Την εποχή του Διοκλητιανού αποτελεί πρωτεύουσα της Ελάσσονος Αρμενίας. Διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στα πρώτα στάδια της χριστιανικής εκκλησίας και του ασκητισμού από τον 4ο αιώνα, με πρόσωπα όπως τον Ευστάθιο, ο οποίος εισήγαγε το ασκητικό ρεύμα στους Αρμενίους. Μετά το 1071 περνά στους Δανισμενίδες, το 1174 στους Σελτζούκους, το 1398 στους Οθωμανούς, το 1400 στον Ταμερλάνο, το 1408 την παίρνουν πίσω οι Οθωμανοί και γίνεται διοικητικό κέντρο της επαρχίας του Ρουμ. Από το 1913 αρχίζουν μεγάλα δεινά για τους Αρμενίους και τους Έλληνες. Σε συνέδριο του 1919 εδραιώνεται η δύναμη του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και η πόλη απεικονίζεται σε χαρτονόμισμα.
Στη Σεβάστεια το 1993 δολοφονήθηκαν 37 Αλεβίτες από εξαγριωμένα πλήθη ισλαμιστών, ενώ η αστυνομία παρατηρούσε ως απλός θεατής, με αφορμή την παρουσία του Αζίζ Νεσίν που μετέφρασε στα τούρκικα τους "Σατανικούς Στίχους" του Σαλμάν Ρουσντί και ο οποίος γλίτωσε από τύχη. Στην πόλη υπάρχει ένα έντονο θρησκευτικό στοιχείο, πράγμα που το εισπράττεις με την πρώτη ματιά βλέποντας τα πολλά τζαμιά. Η Σεβάστεια έχει μια αξιοπρόσεκτη θρησκευτική ιστορία και παλιούς μεντρεσέδες (ιερατικές σχολές), που συνιστούν ψήγματα αρχιτεκτονικής των Σελτζούκων από τον 13ο αιώνα.
Ένα πολύ χαρακτηριστικό κτίσμα είναι ο "Θαλασσίς Μεντρεσές" (Gok Medrese), ο οποίος και απεικονίζονταν σε χαρτονόμισμα μετά το συνέδριο του 1919. Λέγεται και "ουράνιος μεντρεσές" και μαζί με έναν άλλον "Μπλε Μεντρεσέ" κτίστηκαν από κάποιoν αρχιτέκτονα Kaloyan, ο οποίος κατ΄ άλλους μεν ήταν Αρμένιος κατ΄ άλλους δε Έλληνας επ΄ ονόματι Καλογιάννης καταγόμενος από το γειτονικό Ικόνιο, σύμφωνα με εντοιχισμένη επιγραφή στην πρόσοψη του Γκιοκ Μεντρεσέ.
Δυστυχώς λόγω εργασιών το κτίσμα δεν είναι επισκέψιμο και είναι αδύνατο να μπω χωρίς κάποια αρκετά σοβαρή παραβίαση. Τα δύο εμφανώς εντυπωσιακά του στοιχεία είναι ο διπλός μιναρές και η πρόσοψη.
Είναι απόλαυση να βολτάρεις στους δρόμους αυτής της συμπαθητικής πόλης. Σε κεντρικό δρόμο, σε ένα μαγαζί με ξηρούς καρπούς βρίσκω υπέροχα φυστίκια και αποξηραμένα βερύκοκκα. Όταν θα βγω έξω, με περιμένει δίπλα στο ποδήλατο κάποιος νέος άντρας που γνωρίζει γερμανικά. Ζει στη Γερμανία και ήρθε για διακοπές. Μού συνιστά ένα άλλο μαγαζάκι, όπου θα βρω ένα υπέροχο τυρί ίδιο με τη δική μας φέτα.
Μετά την Σεβάστεια θα αρχίσει η επόμενη ερημιά. Είναι περασμένο μεσημέρι πια και η πείνα ξανάρθε. Βρίσκω ένα ήσυχο ποταμάκι, όπου θα αποδυθώ σε ένα καλό μπάνιο και ένα εξίσου καλό γεύμα.
Προχωρημένο απόγευμα πλέον, και ανακαλύπτω πάλι τον εαυτό μου να ποδηλατεί στην ερημιά της στέππας. Έχω να συναντήσω χωριό ή ανθρώπους εδώ και τουλάχιστον 30 χιλιόμετρα. Η κίνηση στο δρόμο ελάχιστη, δεν συναντώ ούτε βενζινάδικα. Βλέπω ένα εγκαταλειμένο κτίσμα, αλλά είναι βρώμικο.
Επιτέλους θα βρεθεί στο δρόμο μου ένα αναπάντεχο βενζινάδικο. Μια παρέα αντρών συζητούν σε ένα τραπέζι. Ο ιδιοκτήτης μιλά γερμανικά, ευχαρίστως μου επιτρέπει να μείνω.
Κάθε λίγο και λιγάκι το ηλεκτρικό ρεύμα κόβεται και η γεννήτρια ξεκινά με ένα δυνατό "τσαφ". Έρχεται ένα τρακτέρ για καύσιμα, φορτωμένο με χορτάρι. Το οδηγούν ένας ηλικιωμένος και ένας νεώτερος άντρας, οι οποίοι φαίνεται ότι είναι πατέρας και γιος. Μαθαίνοντας από τους άλλους ότι ήρθα εδώ με ποδήλατο, έρχονται όλο περιέργεια να μου μιλήσουν. Φορούν κάτι ρούχα εμφανώς παραδοσιακά και χωριάτικα, κάτι τεράστιες φαρδιές βράκες, που μοιάζουν με εκείνες στις αιγιοπελαγίτικες φορεσιές. Βάζουν πετρέλαιο στο τρακτέρ και στη συνέχεια πηγαίνουν σε μια άκρη του χώρου, όπου ξεφορτώνουν ένα μέρος του φορτίου από την καρότσα. Από τα διαδραματιζόμενα, καθώς και από άλλους σωρούς που βρίσκονται εκεί κοντά με σιτάρι και κριθάρι, συμπεραίνω ότι αντάλλαξαν τα καύσιμα με το χόρτο. Εδώ οι άνθρωποι κατά κανόνα είναι πάμπτωχοι, χωρίς χρήματα στην τσέπη. Και όμως, οι κοινωνίες αυτές διατηρούν ηθικούς δεσμούς με τους οποίους πορεύονται στο δύσβατο μονοπάτι της ζωής. Οι άνθρωποι δουλεύουν μαζί, τρώνε μαζί, μένουν πιο κοντά ο ένας στον άλλο, συναλλάσσονται χωρίς χρήματα. Γενικώς υπάρχουν παραδοσιακές συμπεριφορές αλληλεγγύης, σε καταφανή διάσταση με τις δυτικές ατομιστικές κοινωνίες, όπου η εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο έχει εξελιχθεί σε επιστήμη.
Υπάρχει και εδώ ένα μεζτζίτ, αλλά δεν θα το χρειαστώ απόψε, γιατί θα προτιμήσω να στήσω τη σκηνή μου στο φρέσκο αέρα. Βρίσκομαι στο εσωτερικό της Καππαδοκίας και σε αυτά τα μέρη πλέον η βροχή αποτελεί σπανιότατο φαινόμενο. Σε μερικές ημέρες θα βρεθώ στο Ικόνιο, δηλ. στην περιοχή της Τουρκίας με τη μικρότερη βροχόπτωση. Βρίσκομαι λίγο πάνω από τα 1300 μέτρα και το κλίμα είναι ηπειρωτικό, με μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας μέρας και νύχτας. Μόλις νυχτώσει, η θερμοκρασία θα πέσει στους 10 βαθμούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου