Τετάρτη 5 Αυγούστου 2009. Συνεχίζοντας στο Δρόμο του Μεταξιού.

Χρόνος: 07:38, απόσταση: 133 χλμ., συνολική ανάβαση: 723μ., ελάχιστο υψόμ.: 923μ., μέγιστο υψόμ.: 1382μ.


Πρωί-πρωί σηκώνομαι με κέφι. Με δεδομένο ότι σήμερα θα έχω να αντιμετωπίσω μία διαδρομή στην καρδιά της ερήμου, γεμίζω με φρέσκο νερό τρία μεγάλα μπουκάλια από την πηγή δίπλα στην οποία διανεκτέρευσα και ξεκινώ τη μέρα μου, στο σύντομο δρόμο προς το Nevsehir. Στις 08:00 βρίσκομαι ήδη εκεί.

Η πόλη καθ΄ εαυτή δεν παρουσιάζει κάτι το ενδιαφέρον με την πρώτη ματιά. Στην καρδιά της Καππαδοκίας, σε υψόμετρο 1220 μέτρων, συγκεντρώνει το 70% του πληθυσμού της ομώνυμης επαρχίας και ζει πλέον σχεδόν αποκλειστικά από τον τουρισμό, μακριά από τις πάλαι ποτέ παραδοσιακές μορφές οικονομίας της υφαντικής χαλιών και της αμπελουργίας - με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει και δυστυχώς σημαίνει κατά κανόνα έναν τουρισμό της αρπαχτής, όπου το kitsch και η χαρακτηριστική ανατολίτικη αναρχία ζουν και βασιλεύουν.

Η πόλη του Νεβσεχίρ είχε κάμποσα ονόματα στην ιστορία της: Νύσσα, Μόσχαρα, Σόανδος, Νεάπολις. Στην κοίτη του Κόκκινου Ποταμού βόρεια της πόλης βρέθηκαν αρχαιολογικές μαρτυρίες πολιτισμού από την εποχή των Χετταίων ήδη. Την περιοχή κυριεύουν οι Ασσύριοι τον 8ο αιώνα π.Χ., οι Μήδοι, ο Πέρσης Κύρος το 546 π.Χ., οι Έλληνες μετά τον Αλέξανδρο. Κατόπιν επί Τιβερίου περνά στους Ρωμαίους, οπότε και αρχίζουν να κατασκευάζονται οι χαρακτηριστικές υπόγειες πολιτείες από τους χριστιανούς ως καταφύγια έναντι των "παγανιστών".

Πολλοί από τους ναούς των βράχων χρονολογούνται από εκείνη την πρώτη χριστιανική περίοδο. Επί Θεοδοσίου, ο χριστιανισμός καθίσταται η επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας, ωστόσο οι σπηλιές χρησιμοποιούνται πάλι από τους ντόπιους ως καταφύγια από τις επιδρομές των Περσών, γύρω στο 604 κατά μαρτυρίες, όπως και του χαλιφάτου το 647. Ακόμη και μετά την περίοδο της εικονοκλασίας, πάλι εκεί καταφεύγουν οι ιδεολογικοί αντίπαλοι. Στη βυζαντική περίοδο, η περιοχή αποτελεί θέατρο συγκρούσεων με το χαλιφάτο του Ισλάμ. Μετά τη μάχη του Ματζικέρτ και την ήττα του Ρωμανού από τους Σελτζούκους, όλη η Ανατολία περνά πλέον στο σουλτανάτο του Ρουμ. Τελικά από το 1487 και μετά περνά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, οπότε η πόλη ονομάζεται Μουσχάρα. Στις αρχές του 18ου αιώνα δεν ήταν σημαντική πόλη, μέχρι που ο βεζίρης Ιμπραήμ Πασά που καταγόταν από εκεί ανοικοδόμησε την πόλη, δίνοντάς της το σημερινό της όνομα, το οποίο σήμαινε "Νέα Πόλη" στην επίσημη γλώσσα των Οθωμανών, η οποία βεβαίως και περιείχε αραβοπερσικές επιδράσεις.

Η ευρύτερη περιοχή της Καππαδοκίας χαρακτηρίζεται από μια ιδιάζουσα γεωμορφολογία, με περιοχές όπου υπάρχουν ομάδες από κωνικές εξάρσεις πορώδους βράχου, που φτάνουν σε ύψος μέχρι τα 80 μέτρα. Οι εξάρσεις άλλοτε έχουν πυραμιδοειδές σχήμα και άλλοτε συνθέτουν απόκοσμα συμπλέγματα, τα οποία ανέκαθεν τροφοδοτούσαν τη λαϊκή φαντασία. Η σύσταση των βράχων έδινε τη δυνατότητα δημιουργίας κλειστών χώρων με την εκμετάλλευση των σπηλαιωδών ανοιγμάτων και τη λάξευση του μαλακού βράχου. Με τον τρόπο αυτό σχηματίζονταν ολόκληροι υπόγειοι οικισμοί, που αντιστοιχούσαν σε κατοικίες φυγάδων και τρωγλοδυτών, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις μέσα στους λαξευτούς χώρους διαμορφώθηκαν αξιοπρόσεκτες εκκλησίες και παρεκκλήσια.

Το "μεταφυσικό" καππαδοκικό τοπίο είναι μοναδικό στον κόσμο. Οι σχηματισμοί των βράχων θαρρείς ότι αποτελούν προεκτάσεις της γης στον ουρανό, μοιάζουν με κάθετους ομφάλιους λώρους με τους οποίους αυτή προσπαθεί να γονιμοποιηθεί από εκείνον. Αυτό το τοπίο, σε συνδυασμό με τις ερημικές κλιματικές συνθήκες και τις συνεχείς συγκρούσεις και επιδρομές, εξηγεί την ψυχολογία των ανθρώπων της ερήμου, το τρωγλοδυτικό ένστικτο, την ψυχοσύνθεση των ανθρώπων αυτών που μέσα στην καρδιά αυτού του απίστευτου τοπίου κατόρθωναν και επιβίωναν, αψηφώντας θαρρείς τους νόμους της φύσης. Πρέπει να βρεθείς σε αυτό το τοπίο, πρέπει να το περπατήσεις, να το ζήσεις, να το αγγίξεις, να το αισθανθείς με όλες σου τις αισθήσεις, για να καταλάβεις τη δύναμη της ανθρώπινης μεταφυσικότητας.

- Στην κάψα της ερήμου. Με ένα αυτοσχέδιο τρίκυκλο μηχανάκι, που από μόνο του αποτελεί μοναδική ιδιοκατασκευή και πρωτοτυπία, ο πλανόδιος παγωτατζής πουλάει παγωτό χωνάκι, βγάζοντάς το με ένα κουτάλι από ένα πλαστικό δοχείο, στα χωριά της περιοχής.

- Εμπειρία ερήμου. Μοναδικός οδοδείκτης σου ο δρόμος που χάνεται στο βάθος του ορίζοντα.

Η σημερινή ημέρα είναι οπωσδήποτε η μέρα της ερήμου. Τοπία χωρίς δέντρα, χωρίς ίσκιο, χωρίς κτίσματα, χωρίς ανθρώπους. Τα διαλείμματα σε όλα αυτά είναι ελάχιστα. Ατελείωτα χιλιόμετρα, ελάχιστες βρύσες, ελάχιστοι ίσκιοι, ελάχιστα κτίρια ή οικισμοί, ελάχιστα βενζινάδικα. Για πρώτη φορά στη ζωή μου βιώνω αυτό που λέγεται "έρημος".

Επίσης, η σημερινή ημέρα είναι η ημέρα του απόλυτου κράβαρου. Ο δρόμος είναι ανεκδιήγητος. Ολημερίς χτυπιέμαι πάνω στο ποδήλατο. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να καταπίνω χιλιόμετρα προς τη δύση, βοηθούμενος από ένα ανατολικό αεράκι. Ο δρόμος έχει ένα απίστευτο οδόστρωμα που διαλύει τις παλάμες και το σημείο επαφής με τη σέλλα. Κάνω συχνές στάσεις όπου βρω ελάχιστο ίσκιο, για ξεκούραση και επίσης για ανάπαυλα από τον ήλιο. Στο μονότονο τοπίο, η μέρα αυτή νομίζω ότι δεν τελειώνει. Μόλις σταματήσω, κάτι ενοχλητικές μύγες τσιμπούν σαν διαβολεμένες - ίσως γι΄ αυτό στην έρημο φορούσαν κελεμπίες, ώστε η μύγα να μην έρχεται σε επαφή με το σώμα.

Στη μέση του πουθενά σταματώ για μια ανάπαυλα από τον ήλιο σε ένα λυόμενο, που έχει μία πλαστική καρέκλα απέξω. Τραβώ την καρέκλα κοντά στον πλαστικό μικρό τοίχο, ώστε να κερδίσω ίσκιο, αλλά τα πόδια μου παραμένουν έξω στον ήλιο. Ερημιά. Ησυχία. Ο μόνος ήχος που μπορώ να εισπράξω είναι η λεπτή αύρα της ερήμου όπως έρχεται από τα ανατολικά. Οι μύγες είναι απίστευτα δραστήριες, δεν σε αφήνουν σε ησυχία. Είναι απίστευτο πόσες μύγες υπάρχουν! Καλά, πώς ζουν εδώ; Τι τρώνε; Τι βρίσκουν να φάνε σε αυτό το τοπίο της απέραντης ξεραΐλας; Μέχρι τώρα ήξερα ότι οι μύγες τσιμπούν όταν πρόκειται να βρέξει. Στα μέρη μου έτσι συμβαίνει. Εδώ όμως, που καλοκαιριάτικα δεν βρέχει σχεδόν ποτέ, οι μύγες τσιμπούν... πάντα!

Κατά τις τρεις το απόγευμα συναντώ τη δεύτερη πόλη σήμερα, το Aksaray. Το πρώτο πράγμα που μού κάνει εντύπωση είναι οι δρόμοι: σαμάρια και λακκούβες που με κάνουν να χοροπηδώ σαν διάβολος ακόμα χειρότερα.

Στον υπολογιστή μου διαβάζω για την ιστορία της πόλης, ότι ο τελευταίος βασιλιάς της Καππαδοκίας Αρχέλαος μετονόμασε τη ρωμαϊκή πόλη Γαρσάουρα σε Αρχελαΐδα. Ο Άραβας σχολαστικός Ibn Battuta, Μαροκινός λόγιος σύγχρονος περίπου του Μάρκο Πόλο, εντυπωσιάστηκε από την αστική τάξη των μουσουλμάνων εμπόρων του Aksaray, αναφέροντας ότι η πόλη ήταν όμορφη με κήπους και κανάλια που έφερναν το νερό στα σπίτια των συνοικιών. Η πόλη αυτή, όπως αναλόγως και άλλες πόλεις της κεντρικής Μικρασίας, ιστορικώς ζούσε ανέκαθεν από την τοποθεσία της, συγκεκριμένα στο σταυροδρόμι των εμπορικών οδών Ταρσού-Άγκυρας και Ικονίου-Σεβάστειας. Ένα ενδιαφέρον ιστορικό στοιχείο είναι, ότι όταν το 1470 η πόλη έπεσε στους Οθωμανούς, πολλοί κάτοικοι μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, η οποία βεβαίως είχε πριν λίγο κατακτηθεί, όπου και ιδρύθηκε η συνοικία της Πόλης Aksaray.

Όσο για μένα, σήμερα έχω διαπιστώσει, όχι χωρίς έκπληξη καθώς πρόκειται για πρωτόγνωρο συναίσθημα, ότι η έρημος έχει περάσει μέσα μου. Διατρέχει τη ραχοκοκκαλιά μου μία περίεργη διάθεση φυγής, μια όρεξη να προωθηθώ προς τη δύση για να ξεφύγω. Όταν στο Ακσαράι βρίσκω ένα ίντερνετ καφέ, θέλω για μισή ώρα να αποδυθώ σε διάφορες ενέργειες επικοινωνίας, κάτι που μού φαίνεται σαν μια πολύτιμη δυνατότητα επαφής με τον έξω κόσμο - λες και θέλω να βεβαιωθώ ποιος είμαι.

Είναι προχωρημένο απόγευμα πλέον όταν φτάνω στο Sultanhani, ένα αναπάντεχο χωριό μέσα στην ερημιά, που φυτοζωεί από τον τουρισμό χάρη στο ομώνυμο καραβάν-σαράι. Το κοντεράκι με επαναφέρει στην πραγματικότητα, δείχνοντας ότι έχω κάνει από το πρωί 133 χιλιόμετρα. Αναζητώ ένα μέρος για το βράδυ.

Βλέπω ένα τζαμί, όπου και σταματώ για νερό. Με πλησιάζει ένας άντρας και με ιδιαιτέρως αδιάκριτο ύφος μού εγχειρίζει μια κάρτα για ένα κάμπινγκ που έχει. Τον ρωτώ εάν υπάρχει νερό εδώ, μου λέει κατηγορηματικά όχι. Πηγαίνω στο τζαμί ακριβώς δίπλα, όπου υπάρχουν βεβαίως βρύσες με νερό. Γεμίζω τα μπουκάλια μου και σε λίγο βρίσκω ένα μέρος για διανυκτέρευση στην άκρη του χωριού.

Δεν έχω σκεπή, αλλά εδώ μόνο κάτι τέτοιο δεν χρειάζεται καθότι η βροχή απλώς αποκλείεται. Στο τέλος μιας τέτοιας ημέρας το πρόγραμμα πρέπει να είναι πλήρες. Περιλαμβάνει το αναζωογονητικό ντους, το καλό μαγείρεμα, το χορταστικό γεύμα. Και θα ακολουθήσει άφθονος ύπνος στην ησυχία της ερήμου.


- Μια στιγμή, δύο φωτογραφίες. Δυο φωτογραφίες τραβηγμένες την ίδια στιγμή με τη φωτογραφική μηχανή στραμμένη στα δύο αντίθετα σημεία του ορίζοντα. Καταμεσής στην έρημο της Αλμυρής Λίμνης ο ήλιος δύει, ενώ 180 μοίρες ακριβώς απέναντί του η σελήνη ανατέλλει.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου