Τετάρτη 29 Ιουλίου 2009. Περνώντας από τη χώρα του βερύκοκου.

Χρόνος: 06:50, απόσταση: 96 χλμ., συνολική ανάβαση: 1006μ., ελάχιστο υψόμ.: 1144μ., μέγιστο υψόμ.: 1776μ.


Ξημέρωσε. Ο καταυλισμός ζωντανεύει. Οι εργάτες με καλημερίζουν με τα πρώτα χωρατά της ημέρας. Ένα τραίνο περνά προς το Ερζερούμ, με φασαρία. Η μέρα ξεκινά από την τραπεζαρία. Μετά το φαγητό, εργάτες και οχήματα αναχωρούν σιγά-σιγά για τη δουλειά.

- Ο Ευφράτης κυλά μέσα από μια μακριά κοιλάδα προς το Έρζιντζαν.

Μια ακόμη μέρα θα αρχίσει για μένα. Το πλάγιο φως του πρωινού ήλιου πέφτει στα γύρω βουνά. Κυλώ στην κοιλάδα του Ευφράτη προς τα δυτικά. Κάθε λίγο το ποτάμι έχει και μία γέφυρα.

- Σε μια από τις πολλές γέφυρες του Ευφράτη.

Σε δύο ώρες περίπου θα βρεθώ στην έξοδο της κοιλάδας. Εκεί αρχίζει το επόμενο μεγάλο οροπέδιο, η πεδιάδα του Έρζιντζαν. Είμαι στα 1170 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Ο κάμπος πλαισιώνεται από ψηλά ξερά βουνά, αλλά είναι καταπράσινος. Υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις με ποώδεις και δενδρώδεις καλλιέργειες. Και όλα αυτά φυσικά παίρνουν το απαραίτητο νερό από τον ζωοδότη ποταμό.

- Η πεδιάδα του Erzincan. Ένας μεγάλος κάμπος αρδεύεται από τον ζωοδότη Ευφράτη.

Αυτός ο τόπος αποτελεί την πηγή του αποξηραμένου βερύκοκου, το οποίο αγοράζουμε και στην Ελλάδα. Σε αυτόν τον κάμπο γίνονται τα καΐσια του Έρζιντζαν. Και μάλιστα, βρίσκομαι εδώ στην χρυσή εποχή του. Κατάφορτες βερυκοκιές υπάρχουν σε όλον τον τόπο.

- Η χρυσή εποχή του καϊσιού. Κατάφορτες βερυκοκιές υπάρχουν παντού. Μπορώ να φάω μέχρι σκασμού.

Στην άκρη του δρόμου βλέπεις κάθε λίγο παραπήγματα, όπου πουλάνε όχι μόνο βερύκοκα, αλλά και άλλα φρούτα και λαχανικά στους περαστικούς.


Δεν είναι μόνο τα καΐσια υπέροχα. Το δεύτερο φρούτο που ποτέ δεν θα ξεχάσω από αυτά τα μέρη είναι τα μήλα, που εδώ αποκαλούν "elma". Η δυνατή υπέροχη γεύση τους θα μείνει στον ουρανίσκο και στη μνήμη μου.

- Πεντανόστιμα φρούτα. Από τα πλούσια αγαθά της γης, φρούτα και λαχανικά, ξεχωρίζουν τα μήλα (elma) και τα φημισμένα καΐσια του Έρζιντζαν.

Στις αυλές των σπιτιών βλέπεις ομάδες ανθρώπων που απλώνουν τα καΐσια στον ήλιο. Στο τέλος της αποξήρανσης, τα αποθηκεύουν για τις δύσκολες μέρες του χειμώνα, ο οποίος και σε αυτά τα μέρη είναι πολύ βαρύς. Μια οικογένεια με καλούν για να με κεράσουν φρούτα και αϊράν.


Το μεγαλύτερο διάστημα της σημερινής ημέρας πρόκειται να το περάσω σε αυτό το μεγάλο οροπέδιο. Η πόλη του Έρζιντζαν έχει περίπου 120.000 κατοίκους, και το κλίμα έχει πολλά χιόνια το χειμώνα και δροσερά καλοκαίρια. Τοπική σεσιαλιτέ θεωρείται ένα τουλουμοτύρι, που το ζητά κανείς στα μικρά μαγαζιά ως "τουλούμ πεϊνίρ". Το βρήκα σε ένα μαγαζάκι, αλλά ήταν κάτι κάτω από την υποτιθέμενη φήμη του.

Η πόλη στο παρελθόν ήταν γνωστή για τα είδη αργυροχοΐας, λόγω της εγγύτητας προς της Αργυρούπολη (Gumushane). Σήμερα η οικονομική δραστηριότητα αφορά κυρίως στη βιομηχανία ζάχαρης -λόγω της καλλιέργειας τεύτλων στη μεγάλη πεδιάδα με τα νερά του Ευφράτη- και την κλωστοϋφαντουργία. Η συγκεκριμένη περιοχή κατέχει εξέχουσα θέση στην ιστορία των Αρμενίων, ξεκινώντας από τον εκχριστιανισμό της από τον ελληνοσπουδαγμένο Γρηγόριο τον Φωτιστή, γεγονότα που περιγράφηκαν από τον ιστοριογράφο του 5ου αιώνα Αγαθάγγελο, ο οποίος συνέγραψε στα ελληνικά μια ιστορία των Αρμενίων. Αυτά που συνέγραψε ο Αγαθάγγελος συνιστούν πηγή πληροφοριών επίσης για την προχριστιανική θρησκεία της Αρμενίας - η οποία βεβαίως ήταν η πρώτη χριστιανική χώρα του κόσμου. Η περιοχή αυτή στους ρωμαϊκούς χρόνους αποτελούσε το δυτικότερο κομμάτι της Αρμενίας, αναφερόμενη ως "Ελάσσων Αρμενία", ενώ η σημερινή Αρμενία ως κράτος εξωθήθηκε ανατολικότερα, μετά τις μεγάλες περιπέτειες και γενοκτονίες που υπέστησαν οι Αρμένιοι.

Το 1071 η πόλη του Έρζιντζαν πέρασε στους Σελτζούκους, ενώ το 1243 καταστράφηκε στις διαμάχες τους με τους Μογγόλους. Η περιοχή είναι εξαιρετικά σεισμογενής. Στις 27 Δεκεμβρίου 1939 έγινε ο ισχυρότερος σεισμός στην ιστορία της Τουρκίας εντάσεως 8,2 βαθ., που κόστισε συνολικά γύρω στις 39.000 ζωές. Ένα αξιοπερίεργο της πόλης είναι ένα τεράστιο πορτραίτο του πανταχού παρόντος "μπαμπά των Τούρκων" Ατατούρκ, που δεσπόζει βόρεια της πόλης σε ένα λόφο. Έχοντας μέγεθος 176Χ43μ., έγινε το 1982 σε διάρκεια ενός μηνός από 3.000 στρατιώτες που κατανάλωσαν 100 τόνους μπογιάς! - μία ακόμα ένδειξη της χαρακτηριστικής υπερφίαλης εκσυγχρονιστικής προπαγάνδας που ακόμα φαίνεται ότι επηρεάζει αυτή τη χώρα.

- Ένας κόσμος οσμών. Αγριολούλουδα στολίζουν τον κάμπο, χαρίζοντας τις λεπτές τους ευωδιές σε όλη την ατμόσφαιρα.

Μετά το Έρζιντζαν θα αρχίσει η επόμενη ανάβαση. Αρκετά μεγάλη και αυτή. Έχω μπροστά μου το επόμενο πέρασμα βουνών, που είναι το πέρασμα του Sakaltutan στα 2160μ. ψηλά. Αυτή ακριβώς είναι η Ανατολία - αλλεπάλληλα οροπέδια που χωρίζονται από ψηλά περάσματα.

Είναι καταμεσήμερο όταν αφήνω πίσω μου το Έρζιντζαν, παίρνοντας το δρόμο προς τα δυτικά. Ο ανηφορικός δρόμος με φέρνει σε μια ερημική περιοχή. Το μόνο που βλέπω μπροστά μου είναι τα ψηλά βουνά. Εκεί θα ανέβω. Δεν υπάρχουν χωριά, άνθρωποι, βενζινάδικα, τίποτα - μόνο περιστασιακά αυτοκίνητα περνούν. Δεν υπάρχει ίσκιος. Επιτέλους θα βρω μια βρύση με ένα στενό υπόστεγο, όπου θα σταματήσω για το μεσημεριανό μου.

Ερημιά. Η ανηφόρα συνεχίζεται. Μολονότι η θερμοκρασία είναι ήπια, ο ήλιος δεν αστειεύεται - όπως συμβαίνει στα μεγάλα υψόμετρα. Οι ώρες περνούν. Δεν θέλω να κουραστώ για προληπτικούς λόγους, κατεβαίνω λοιπόν από τη σέλλα και βαδίζω με τα πόδια. Τα βουνά είναι σχεδόν γυμνά και το τοπίο δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Κοιτώντας προς τα πίσω, βλέπω μακριά κάτω ένα κομμάτι από το οροπέδιο του Έρζιντζαν, από το οποίο ξεκίνησα πριν από κάμποσες ώρες.

Σιγά-σιγά, βήμα το βήμα, ο χρόνος περνά. Δεν βιάζομαι, για να μην χάσω δυνάμεις. Είναι προχωρημένο απόγευμα πια, όταν βρίσκω το πρώτο κτίσμα μετά από ώρες ερημιάς: ένα βενζινάδικο. Σκαρφάλωσα στα 1790μ., σύμφωνα με το αλτίμετρο. Το βενζινάδικο δεν λειτουργεί, ενώ υπάρχει δίπλα ένα παλιό κλειστό εστιατόριο. Βλέπω μια βρύση, έχει νερό, μπορώ λοιπόν να μείνω κάτω από ένα απόμερο υπόστεγο. Δεν θέλω να συνεχίσω, καθώς η ανηφόρα συνεχίζεται και δεν ξέρω πού θα νυχτώσω.

Και τότε θα με δει ο Νασρεντίν. Πάλι απόψε θα είμαι φιλοξενούμενος. Πάλι απόψε θα κοιμηθώ σε μεζτζίτ. Πάλι απόψε κοινό φαγητό σε τραπεζαρία. Έχω μερικά φρέσκα φασολάκια (φασούλιε) που μού έδωσε ένας μανάβης στο Ερζερούμ προχθές και πρέπει απόψε να τα μαγειρέψω για να μη χαλάσουν, μετά τη ζέστη που έχουν φάει στο σακκίδιο δύο ημέρες ήδη. Χθες δεν τα μαγείρεψα λόγω του φαγητού που μού προσέφεραν στο εργοτάξιο. Σήμερα πάλι ενώ τα ετοιμάζω, με βλέπει ο Νασρεντίν και μου λέει να τα αφήσω, γιατί θα φάω μαζί τους.

Όταν σουρουπώνει, έρχεται ένα λεωφορειάκι με μερικούς άντρες. Είναι εργάτες σε ένα ορυχείο κάπου στο βουνό. Μένουν εδώ, ενώ ο Νασρεντίν είναι ο μάγειρας. Ήταν ο μάγειρας στο εστιατόριο, αλλά η επιχείρηση έκλεισε. Αιτία, η "ικονομίκ κρις" φυσικά. Δούλεψε χρόνια στη Γερμανία και στην Ολλανδία, μάγειρας σε τούρκικα εστιατόρια. Το μενού είναι πλήρες. Θα μού κάνει ιδιαίτερη εντύπωση ο εξαιρετικός χαλβάς του. Μού δείχνει πώς τον κάνει.

Νύχτωσε έξω. Ο Νασρεντίν μού δείχνει μία μαυριδερή πέτρα από το ορυχείο, εξηγώντας μου για τα εκμεταλλεύσιμα μέταλλα που περιέχει. Οι άνθρωποι αυτοί δουλεύουν από το πρωί μέχρι το βράδυ, μέσα στην ερημιά, μακριά από τις οικογένειές τους, για 500 ευρώ το μήνα. Το ίδιο μισθό έπαιρναν και οι χθεσινοί.

Η παρέα κουβεντιάζει πίνοντας τσάι, ενώ διάφορες ιστορίες ξετυλίγονται και ενώ η τηλεόραση λέει τα δικά της. Βλέποντας αυτό το κουτί, έχω την εντύπωση ότι αυτά που λέει και δείχνει δεν διαφέρουν σε τίποτα από αυτά που λέει και δείχνει η ελληνική και η γεωργιανή τηλεόραση, παρά μόνο στη γλώσσα. Παρατηρώ τις ψυχολογικές αντιδράσεις αυτών των ανθρώπων, καθώς παρατηρούν σιωπηλοί αυτό το κουτί. Πραγματικά, και στη Γεωργία, αυτό το διαβολεμένο κουτί τα ίδια ακριβώς έδειχνε. Θα ήθελα να εξηγήσω στους συμπαθείς συνομιλητές μου μια άλλη αποχρώσα ονομασία αυτού του κουτιού στην ελληνική γλώσσα: "χαϊβάν ντουλάπ". Ωστόσο στα τούρκικα χαϊβάν σημαίνει απλώς το ζώο, χωρίς η έννοια να έχει την ειδική χροιά που έχει πάρει στα ελληνικά - οπότε στην περίπτωση αυτή το ελληνικό χιούμορ πρέπει να το κρατήσω για τον εαυτό μου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου